Środki powierzchniowo czynne

Są to środki zmniejszające napięcie powierzchniowe, posiadające w cząsteczce długi łańcuch hydrofobowy oraz grupę hydrofilną. Dzięki tym właściwościom na powierzchni bakterii tworzy się monomolekularna warstwa, która utrudnia wymianę komórki bakteryjnej ze środowiskiem, co prowadzi do zabicia drobnoustrojów. Tenzydy działają jednak tylko na wegetatywne postacie drobnoustrojów, silniej na bakterie Gram-dodatnie niż Gram-ujemne.
Ze względu na charakter chemiczny grupy hydrofilnej rozróżnia się tenzydy anionowe (sulfoniany alkilowe RSO3-Na+, estry alkilowe kwasu fosforowego ROPO32-), tenzydy kationowe (aminy alifatyczne) oraz detergenty niejonowe (alkilo-, alkilofenylo-polietylenoglikole).

Środki powierzchniowo czynne poza działaniem odkażającym , maja również właściwości oczyszczające, usuwając bakterie wraz z cząsteczkami brudu. Są podstawowym składnikiem środków piorących. W odróżnieniu od tradycyjnych mydeł detergenty zachowują skuteczność także w wodzie twardej. Środki te są stosowane m.in. do odkażania pomieszczeń inwentarskich, środków transportu i różnych sprzętów. Niektóre detergenty znajdują zastosowanie jako herbicydy i insektycydy.

Tenzydy anionowe
Anionową (hydrofobową) grupę tych środków stanowią z reguły kwasy tłuszczowe. Przykładem tenzydów aninowych są mydła. Ich główne zastosowanie to czyszczenie, natomiast mają słabe działanie przeciwbakteryjne i tylko w stosunku do drobnoustrojów Gram-dodatnich.

Ichtiol (Ichthyolum, Ammonium sulfobituminicum, sulfobituminian amonowy)
Występuje w postaci gęstej, ciemnobrunatnej cieczy, o swoistym zapachu i ostrym smaku. Jest rozpuszczalnym w wodzie, produktem otrzymywanym ze smoły uzyskiwanej w czasie suchej destylacji łupków bitumicznych, pochodzących ze zwęglonych pokładów geologicznych reszt rybich. Ichtiol zawiera miej więcej 7,5% siarki. Działa antyseptycznie, przeciwświądowo i przeciwzapalnie. Jest stosowany w postaci 10-25% maści i roztworów wodnych w chorobach skóry takich jak czyraki, egzemy czy owrzodzenia, również w stanach zapalnych pochwy.

Tenzydy kationowe
Charakteryzują się obecnością grup elektrododatnich, najczęściej w postaci czwartorzędowych grup amoniowych. Działają one bakteriobójczo na postacie wegetatywne bakterii już w stężeniach od 1:1000 do 1:30000, nie działają jednak na zarodniki. Wykazują tylko nieznaczne, miejscowo drażniące działanie. Są mało toksyczne. Związki te mogą być używane w roztworach wodnych do odkażania naczyń kuchennych, narzędzi chirurgicznych, pola operacyjnego, urządzeń mleczarskich, a także do kąpieli odkażających np. kończyn, przepłukiwania pochwy.